“Het gaat om het hartje!” zei mijn vader altijd als ik mij druk maakte om de buitenkant of om materiele dingen. Zo probeerde hij te relativeren. Had je een blauw oog of was de cake mislukt, dan riep hij: "het gaat om het hartje!" Het is een lijfspreuk van hem geworden welke de familie nu nog regelmatig in de mond neemt. Hij legde daarmee een link naar de Bijbeltekst: ‘Bewaar je hart boven alles wat te bewaren is want daaruit ontspringt het leven’.
Ook nu komt het in mijn herinnering, denkend aan het thema van deze blog: hoe leef ik gezond en hoe blijf ik in balans? Na veel onderzoek heeft het Voedingscentrum de Schijf van Vijf opnieuw uitgegeven; het aanbod van eten en drinken is zo groot dat we de neiging hebben om meer te eten wat lekker is en minder te eten wat goed is. Deze Schijf is een mooi hulpmiddel om goede en gezonde voeding tot ons te nemen. Zonder roet in het eten te gooien en de ‘Schijf van Vijf voor het lijf’ te veronachtzamen, wil ik graag de Schijf van Vijf onder de aandacht brengen die gericht is op het totale welbevinden van de mens. Schoonheid begint immers van binnen en alleen van brood kunnen we niet leven. Hoe ga ik om met al de prikkels die binnenvliegen? Hoe houd ik mijn energievoorraad op peil? Het zijn geen verrassende vragen, vooral als we bedenken dat we op één dag net zoveel prikkels binnenkrijgen als onze medemens van de 6e eeuw in één jaar!
Steven Covey stelt dat een mens vier basisbehoeften heeft die aansluiten bij vier aspecten van ons mens-zijn: lichaam, hoofd, hart en ziel. Die vier basisbehoeften zijn leven, leren, liefhebben en iets nalaten, iets bijdragen. Als we vorm kunnen geven aan deze fundamentele behoeften, blijven we in balans en kunnen we onze talenten ontplooien en benutten. Uiteraard afhankelijk van onze situatie, talenten en kansen.
Maar ja, hoe doe je dat: vitaal en weerbaar blijven in tijden die drukker zijn dan goed voor ons is? Viktor Steijger geeft op deze basisgegevens van Covey vijf aandachtspunten. De moeite waard om in een schijf te zetten:
- Cognitieve schijf: het op peil houden van je kennis en kunde
- Sociale schijf: omzien naar je naaste en in contact blijven met mensen die je energie geven
- Psychologische schijf: je verbinden met mensen met wie je diepere gedachten en gevoelens kunt delen
- Fysieke schijf: fysiek fit blijven door beweging en sport; gezonde voeding, nachtrust, voldoende ontspanning
- Spirituele schijf: in verbinding zijn met God, jezelf en je naaste; zoeken naar zingeving; iets bijdragen
Concreet betekent dit dat wanneer iemand met burnout klachten in therapie komt, we ook kijken hoe deze vijf onderdelen zich tot elkaar verhouden en welke mogelijkheden er zijn om vorm te geven aan elk onderdeel. Voor de een houdt het in dat er geoefend wordt in het leggen van nieuwe contacten, een ander beslist om deel te nemen aan een Alphacursus om zich op een dieper niveau te laten inspireren. Soms ook even helemaal niets: op adem komen!
Twee schijven van vijf, genoeg handreiking voor een gezonde balans. In het centrum plaats ik het hart, daar ligt het vertrekpunt en mijn basisovertuiging. 'Het gaat om het hartje'!