Voor de corona-pandemie waren we met de Smeltfamilie in ’t Paradijs, een prachtig natuurgebied op de Veluwe. De familiedag is een jaarlijks terugkerend warm bad waarin we elkaars nabijheid koesteren. We zijn een knuffelfamilie, dus voordat iedereen elkaar heeft begroet zijn we een uur verder. Meestal wordt er een nieuw Smelt-telgje begroet en bewondert. Op het terrein waar we vertoeven is ook een kinderboerderij en daar lopen geen alledaagse varkens. Varkens in schapenvacht! Terecht merkte iemand op: "Niet bepaald een knuffelbeer."

In mijn hoofd zit een raar systeempje van gedachten knippen en plakken. Dat gaat nu zo: het woord 'knuffelbeer' breng ik in verband met het woord huidhonger. Regelmatig komt dit woord in de corona tijd ter sprake. Honger naar aanraking begint al in onze kindertijd, het is essentieel voor onze ontwikkeling. Het bekende experiment van de Amerikaanse psycholoog Harry F. Harlow spreekt voor zich. Hij zette resusaapjes net na hun geboorte in een kooi met twee nepmoeders: één van ijzer, en eentje bekleed met zachte stof. De 'ijzeren moeder' werd uitgerust met een flesje melk. De zachte nep-moeder niet. Zouden de kleintjes voedsel belangrijker vinden dan zachtheid, en zich aan de ijzeren moeder vastklampen? Nee. Alleen als ze honger hadden gingen de aapjes even naar de draadstalen moeder voor een slokje. De rest van de tijd bleven ze bij de zachte moeder en zochten zo nabijheid.

Niet alleen voor kinderen, maar ook voor volwassenen blijft aanraking belangrijk. Het hormoonstofje oxytocine dat vrij komt tijdens aanraking is een goede tegenhanger van het stresshormoon. Natuurlijk zijn er meer tegenhangers: ook bij contact met natuur, muziek en beweging komen er gelukshormonen vrij. Nu blijf ik even bij het woord aanraking. Een mooie taal van de liefde. Maar o wat een doffe ellende als het knuffelhormoon niet is gevaccineerd met integriteit, veiligheid en vertrouwen. Wat een diepe pijn als je ongewild bent aangeraakt. Wat een verwarring en vernedering. Terwijl ik dit schrijf besef ik dat deze paar zinnetjes heftig binnenkomen bij hen wie dit aangaat. Toch weerhoudt het me niet dit onderwerp aan te roeren. Verstoppen helpt niet. Hoe dapper zijn zij die zich losmaken uit het web van angst, schuld en schaamte, woede en eenzaamheid. Zich vrij worstelend hun waardigheid terug te vinden. Hoe waardevol dat rond seksueel misbruik de expertise en hulpverlening is gegroeid. Ik denk aan Iva Bicanic, een geweldig gedreven vrouw met haar hart op de goede plaats. Ze is het gezicht van het Centrum Seksueel Geweld. Tijdens een bijscholingsdag 'n paar jaar geleden, hing ik aan haar lippen. Voor wie meer verduidelijking wil, luister dan naar Iva.